W Europie jest już ponad 700 biometanowni, a w Polsce okrągłe zero. Mimo że podwyżki cen gazu są u nas jednymi z największych w Europie, to nie wykorzystuje się potencjału, jaki marnuje się dookoła nas.
Dlaczego w Polsce nie ma ani jednej biometanowni? Dlaczego nie inwestuje się w biometan mimo ogromnej dostępności biomasy, która może podlegać procesowi fermentacji metanowej?
Czym jest biometan?
Biometan powstaje z biogazu, czyli mieszaniny różnych gazów, które powstają w wyniku rozkładu odpadów podchodzenia roślinnego lub zwierzęcego. W składzie biogazu znajduje się metan, którego zawartość w zależności od surowca waha się od 40% do 80%.
Biometan jest to oczyszczony biogaz i uzdatniony do jakości gazu ziemnego. Skład chemiczny biometanu nie różni się znacząco od wysokometanowego gazu ziemnego. Dzięki temu możliwe jest wtłoczenie i wykorzystanie go w krajowej sieci gazowej.
Potencjał Polski jako producenta biometanu
Według danych European Biogas Association z roku 2020 Polska nie posiadała ani jednej biometanowni. Trudno powiedzieć, dlaczego stan tego sektora gospodarki jest tak tragiczny. Warto wziąć pod uwagę to, że Polska jest krajem z dobrze rozwiniętym rolnictwem, więc nie brakuje odpadów i produktów ubocznych z rolnictwa, które są surowcem do produkcji biometanu.
Z jakich surowców można uzyskiwać biometan? Długo można wymieniać. Mogą to być odpady z cukrowni, gorzelni, mleczarni, przeterminowana żywność, gnojowica, obornik, kiszonki, czy odpady z rzeźni. Niemal w każdej gminie w Polsce, znalazłaby się odpowiednia ilość surowca do wytwarzania biometanu.
Jak widać, mamy bardzo duży, ale i niewykorzystany potencjał produkcji biometanu. Jak szacuje Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, w Polsce można byłoby produkować 8 miliardów metrów sześciennych biometanu rocznie. Pozwoliłoby to na zaspokojenie aż 60% rocznego zapotrzebowania na gaz ziemny.
Jak sektor biometanu wygląda na tle innych krajów? W Europie powstaje coraz więcej biometanowni i jest to bardzo dynamiczny wzrost. Najwięcej takich instalacji jest w Niemczech, bo aż 232. W pierwszej trójce znajdują się również Francja oraz Wielka Brytania, kolejno z 131 i 80 biometanownami.
Jakie przeszkody stoją przed biometanem?
Ograniczenia, jakie stoją przed budową biometanowni, wynikają między innymi z braku odpowiednich regulacji prawnych. W ustawie o odnawialnych źródłach energii nawet nie ma definicji biometanu, nie wspominając o zakresie prowadzenia działalności, czy systemach wsparcia dla tego raczkującego sektora. Od strony państwa brakuje również kroków, które mogłyby uprościć cały proces inwestycyjno-budowlany.
Wśród przeszkód nie bez znaczenia jest również to, że sam proces technologiczny wytwarzania biometanu jest dość skomplikowany. Stopień skomplikowania rośnie przy braku odpowiedniej infrastruktury gazowej, co zmuszałoby producentów do magazynowania biometanu czy skraplania go, co by wpływało na wzrost kosztów.
Ponadto przy budowie biogazowni pewnym problemem jest również niezadowolenie społeczne wynikające z takich inwestycji. Lokalni mieszkańcy często obawiają się nieprzyjemnych zapachów, które kojarzą się z takimi zakładami.
Jakie są zalety wykorzystania biometanu?
Rozwój gospodarki
Inwestycje w biometan pozwoliłoby na rozwój nowego sektora polskiej gospodarki. Powstałby nowe miejsca pracy, jak również można byłoby wykorzystywać w nich surowce, które obecnie traktowane są jak odpady.
Powstanie biometanowni wpływałoby korzystnie na polską wieś. Rozwój sektora biometanu mógłby spowodować wzrost opłacalności produkcji rolnej, wynikającej z braku potrzeby utylizacji niektórych produktów rolniczych. Ponadto dochodziłoby do aktywizacji lokalnych mieszkańców. Rozwój sektora biometanu mógłby również pokryć zapotrzebowanie na gaz, jakie powstaje przy gazyfikacji polskich wsi.
Warto też zwrócić uwagę, że biometanownie równie dobrze mogłyby powstawać w miastach. Biometan może być produkowany w miejskich oczyszczalniach ścieków, czy zakładach przetwórstwa żywności (mleczarniach, gorzelniach). Biometanownie dla takich przedsiębiorstw mogłyby stworzyć nowe perspektywy zysku.
Wytwarzanie biometanu miałoby również pozytywny wpływ na sektor transportowy. Polska zadeklarowana, że do 2030 roku co najmniej 7 procent wykorzystywanych paliw, będzie paliwami powstałymi z przetwórstwa biomasy. Najtańszy i najbardziej efektywny sposób na spełnienie tego założenia to wykorzystanie biometanu, który mógłby być przetwarzany na bioCNG i bioLNG.
Wsparcie dla energetyki
Wykorzystanie biometanu miałoby również realny wpływ na politykę energetyczną państwa. Część popytu na nieodnawialne paliwa płynne i gazowe byłaby zmniejszona poprzez wzrost znaczenia polskiego biometanu. Na rynku pojawiłaby się dywersyfikacja dostaw paliw gazowych, co chociaż częściowo pozwoliłoby na ograniczenie zagranicznych dostaw gazu ziemnego.
Wzrost znaczenia biometanu miałby również pozytywny wpływ na krajowy system elektroenergetyczny. Przy coraz większym wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii biometan mógłby być wykorzystywany do bilansowania sieci elektroenergetycznych wobec rosnącej produkcji energii elektrycznej z fotowoltaiki czy energetyki wiatrowej. Co więcej, idea biometanowni świetnie wpisuje się w trend rozwoju energetyki rozproszonej.
Troska o środowisko
Nie bez znaczenia jest również kwestia dbania o środowisko naturalne. Biometan pozwalałby zredukować wykorzystanie paliw kopalnych, a przez to emisję dwutlenku węgla oraz innych szkodliwych związków chemicznych. Inwestowanie w lokalne odnawialne źródła energii mogłoby pozwolić na prowadzenie ambitnej polityki klimatycznej, mając w myślach troskę o środowisko.
Źródła:
[1] – Biała księga biometanu – bariery rozwoju sektora biometanu w Polsce oraz proponowane rozwiązania
[2] – Dach J. – Potencjał polskiego rynku biogazowego i sposoby jego wykorzystania
[3] – Rynek Biogazu i Biometanu – listopad/grudzień 2021
[4] – Stryczewska H. – Energie odnawialne. Przegląd technologii i zastosowań
[5] – Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (tj. Dz.U. z 2020, poz. 261)
[6] – www.bioenergy-news.com (zdjęcie główne)
[7] – www.europeanbiogas.eu
[8] – www.gov.pl/web/ncbr/niewykorzystany-potencjal-biometanu-polska-moze-stac-sie-liderem
